آیا می‌دانید قهوه‌ای که هرروز آن را مصرف می‌کنید چه تاریخچه‌ای داشته است؟ قهوه چگونه و از کجا کشف شده است؟ 

نخستین نشانه‌های مربوط به قهوه و تاریخچه قهوه در قرن یازدهم میلادی مشاهده شده است. آنطور که ک چوپان اتیوپیایی به نام کالدی ( Kaldi ) دیده است که گوسفندانش پس از خوردن برگ‌های یک درخت خاص، انرژی مضاعفی پیدا کرده‌اند! پس از مدتی مردم قبیله‌ی گالا ( Galla ) ابتدا میوه‌ی آن درخت را با روغن های حیوانی مخلوط کردند و متوجه افزایش انرژی خود شدند. سال‌ها بعد یعنی در حدود قرن 12 میلادی برای اولین بار قهوه به شکل یک نوشیدنی در اتیوپی مصرف شد. سپس به عربستان، ترکیه،استانبول و بعد به اروپا راه یافت.

چندین گونه از درختچه قهوه وجود دارد که دانه‌ها یا همان میوه قهوه از آن‌ها استخراج می‌شود، دو گونهٔ اصلی تجاری بیشتر کشت می‌شود که یکی معروف به قهوهٔ عربیکا است که مورد توجه‌ترین گونه است و بومی ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی  است، نوع دیگر گونهٔ قهوهٔ کانیفورا است که بومی نواحی غربی و مرکزی زیر صحرای آفریقا می‌باشد، چندین گونهٔ دیگر هم وجود دارد که کمتر مطرح هستند از جمله لیبریکا، موریتیانا، راکیموسا و استنوفیلا.

امروزه بزرگترین کشورهای تولیدکنندهٔ قهوه عبارتند از: پورتوریکو، برزیل، کلمبیا ، ویتنام، اندونزی ، مکزیک و هند. البته در هفتاد کشور دیگر هم قهوه تولید می‌شود، ولی میزان تولید آن کشورها کمتر است.

بزرگترین واردکنندگان قهوه، ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می‌باشند.

بیشترین میزان مصرف سرانه قهوه در کشورهای فنلاند، دانمارک ، سوئد و استرالیا گزارش شده‌است. 

انواع قهوه, از نظر دم کردن بصورت زیر می باشند:

• قهوه ترک (Turkish Coffee)

این نوع قهوه با استفاده از ترکیب کردن آب و دانه‌های آسیاب‌شده‌ی قهوه و جوشاندن مستقیم آن روی شعله‌ی اجاق گاز به دست می‌آید و در این هنگام قبل از جوشیدن قهوه ؛ قهوه جوش از روی حرارت برداشته می شود. برای درست‌کردن قهوه‌ی تُرک، به ابزار خاصی به نام قهوه‌جوش نیاز دارید . این قهوه دارای کف روی فنجان باشد.

• قهوه فرانسه یا قهوه فیلتری (Filter Coffee)

قهوه فرانسه بر خلاف قهوه ترک زبر تر آسیاب می شود و با دستگاه قهوه ساز و یا فرانسه ساز (فرنچ پرس) دم می شود  به صورتی که قهوه  در داخل فیلتر کاغذی و فیلتر توری مانده و فقط عصاره قهوه به وسیله آب گرم خارج شده و در مخزن دستگاه جمع می گردد ، قهوه فرانسه مانند چای رقیق و فاقد کف و لرد ته فنجان است و معمولا در لیوان معمولی سرو می گردد.

• قهوه اسپرسو (Espresso                                                                                                  

اسپرسو را یک جوان ایتالیایی به وجود آورد تا قهوه‌ را با سرعت زیاد و کیفیت خوب در اختیار مشتری‌هایش قرار دهد. نام اسپرسو اشاره مستقیمی به سازوکار تهیه‌ی آن دارد. اسپرسو از تحت فشار (Pressure) قرار دادن قهوه و در مدت زمان بسیار کمی (Express) آماده می‌شود. قهوه‌ای که تحت فشار قرار می‌گیرد و خیلی سریع آماده می‌شود. قهوه اسپرسو نرم تر از فرانسه و زیر تر از ترک آسیاب می شود. اسپرسو در فنجان کوچکتر از قهوه ترک سرو می شود و کف نازک و روشنی روی آن می بندد و لرد ندارد.

قهوه اسپرسو را می توان با دستگاه ها و قهوه جوش های متفاوتی که امروزه در بازار بسیار گسترده و متنوع می باشد تهیه نمود. هرچند روش‌هایی برای تهیه‌ی اسپرسو روی اجاق‌گاز هم وجود دارد، اما طعم نهایی در این روش، به هیچ وجه حتی شبیه به یک اسپرسوی معمولی هم نیست.

یک اسپرسوی خوب، باید کفی طلایی یا زرد رنگ داشته‌باشد و ایجاد کف سفید یا قهوه‌ای نشان‌دهنده‌ی این است که یا قهوه‌ی مورد نظر، خوب بو داده نشده‌ یا قدیمی است و از تاریخ مصرف‌اش گذشته. میزان کفی که روی اسپرسو تشکیل می‌شود هم نشان‌دهنده‌ی غلظت و سنگینی آن است؛ هر چه مقدار این کف بیشتر باشد، اسپرسوی قوی‌تر و بهتری خواهیم داشت.

ماجرا به گونه‌ای است که می‌توان برای مصرف این دو نوع، شرایط زمانی مختلفی پیشنهاد کرد؛ اسپرسو برای عصرهای دلگیر (پاییزی) مناسب‌تر است و قهوه‌ی دم‌کردنی برای ایجاد یک صبح‌ شاد و پر انرژی و آمادگی برای کار و فعالیت روزانه.

• قهوه آمریکانو (Americano)

قهوه‌ی آمریکانو از ترکیب آب داغ با اسپرسوی آماده شده به دست می‌آید. برای ساخت قهوه‌ی آمریکانو، آب داغ را با اسپرسو ترکیب می‌کنند تا از غلظت اسپرسو کم شود.                                                                                                                                                                                                                 

• کافه موکا

یکی دیگر از نوشیدنی  های بر پایه اسپرسو هست که در لیوان های بلند شیشه ای سرو می شود و برای تهیه آن کافیست یک یا دو شات قهوه اسپرسو را با یک اونس سیروپ شکلات در لیوان ریخته و روی آن را با شیر بخار زده شده پر نمایید و سپس روی آن را با خامه زده شده و خرده های شکلات تزئین نمایید.

• کاپوچینو (Cappuccino)

یک نوشیدنی ایتالیایی بر پایه قهوه اسپرسو هست که به طور معمول از نسبت های مساوی قهوه اسپرسو و فوم شیر و شیر بخار زده ( به نسبت هر کدام یک سوم ) تشکیل شده است. مشخصه‌ی اصلی کاپوچینو، کف شیر ضخیمی است که روی آن تشکیل می‌شود و تقریبا نیمی از لایه‌ی بالایی فنجان یا لیوان را پر می‌کند.

• کافه لاته

کافه لاته  نیز نوشیدنی بر پایه قهوه اسپرسو هست. .در کافه لاته بخش اعظم نوشیدنی را شیر بخار زده تشکیل می دهد و فوم شیر بسیار کم است. در این رسپی شیر بر روی قهوه اسپرسو ریخته می شود و بدین ترتیب با یکدیگر ترکیب می شوند و تفکیک پذیری لایه ها به وضوح دیده نمی شوند. شیری که درون لاته ریخته می‌شود باعث شده تا هنری با نام هنرِ لاته (Latte Art) شکل بگیرد که به نقش‌زدن شکل‌های زیبا روی فنجان‌های لاته منجر می‌شود. 

قهوه یکی از نوشیدنی‌های کهن و محبوب جهان است که تاریخچه‌ای پر از ماجرا و تأثیرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دارد. از کشف اولیه آن در اتیوپی تا گسترش به جهان اسلام و سپس ورود به اروپا و آمریکا، قهوه به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره انسان‌ها تبدیل شد. این نوشیدنی نه تنها به‌عنوان یک منبع انرژی و تمرکز مورد استفاده قرار گرفته، بلکه در شکل‌گیری فرهنگ‌ها و اقتصادهای محلی نقش بسزایی ایفا کرده است. امروز نیز، قهوه همچنان با تنوعی بی‌نظیر در سراسر جهان مصرف می‌شود و جایگاه مهم خود را حفظ کرده است.

""مجموعه فیض تجهیز""